Vroegmoderne tijd (1528‑1850)
De machtsgreep van Karel V maakt een einde aan de wereldlijke macht van de bisschop. Kasteel Vredenburg wordt gebouwd. Na de reformatie van 1580 worden veel kerken en kloosters verbouwd of gesloopt. De kerk- en kloosterterreinen die eeuwenlang verboden terrein waren voor gewone inwoners veranderen in openbare pleinen. In de 19e eeuw worden ook de stadsmuren afgebroken.
Verhalen uit de vroegmoderne tijd (1528 – 1850)
Stadhuis
Het Stadhuis van Utrecht bestaat uit verschillende middeleeuwse huizen. Deze gebouwen zijn door de eeuwen heen meerdere malen verbouwd.
Toren Het Paard
In de 16e eeuw werd de stadsverdediging vernieuwd. In het noorden kwamen 7 geschutstorens.
Tivoli aan de Oudegracht
Binnenkort komt er een hotel en kinderdagverblijf in de oude Tivoli aan de Oudegracht. Oorspronkelijk was het gebouw een klooster.
Werk aan de werf
Het onderhoud aan het wervengebied was altijd al een gedeelde verantwoordelijkheid van eigenaren en de stad.
Zoeken naar kasteel Vredenburg
Kasteel Vredenburg moest opstandige Utrechters onder de duim houden. Bekijk de bouw en sloop van het gehate kasteel.
Middeleeuwse stadsmuur
In het Hieronymusplantsoen staat het enige restant van de laatmiddeleeuwse stadsmuur.
Paardenveld
De naam het Paardenveld verwijst naar de paardenmarkt die er werd gehouden in de 16e eeuw. Tegenwoordig is het een park.
Het uitbreidingsplan van Moreelse
In 1664 presenteerde burgemeester Hendrick Moreelse grootse plannen voor Utrecht. De oppervlakte van de stad zou verdubbelen en omgeven worden door een moderne stadsverdediging.
Sterrenbos
Buiten de singel lag vanaf 1729 een wandelpark in de vorm van een ster: een sterrenbos. Later kwam er bebouwing, zoals een universiteitsgebouw en een hofje waar arme mensen konden wonen.
Catharijnesingel
De Catharijnesingel was tot het eind van de 19e eeuw een belangrijke vaarweg. Het was onderdeel van de 'Keulse vaart', de belangrijkste waterverbinding tussen Amsterdam en Keulen.
Plompetoren
De Plompetoren beveiligde eeuwenlang de ingang naar de Plompetorengracht. Het was een van de vier waterpoorten van de stad.
Huizen van Zocher
Aan de Van Asch van Wijckskade staan nog steeds enkele woningen die in 1829 door Zocher zijn ontworpen als onderdeel van het plan voor de singel.
Bijlhouwerstoren en Sterrenburg
In de 13e eeuw werd de Bijlhouwerstoren gebouwd om de stad beter te kunnen verdedigen. In de 16e eeuw kwam daar bastion Sterrenburg bij.
Bolwerk Lepelenburg
Lepelenburg werd eind 16e eeuw gebouwd als groot aarden bolwerk. In de 19e eeuw werd het als park opgenomen in het Zocherplantsoen.
Bastion Manenburg
Bastion Manenburg werd in de 16e eeuw gebouwd en maakte deel uit van de vernieuwing van de stadsverdediging in opdracht van keizer Karel V.
Domplein
De ontwikkeling van het Domplein van Romeins fort tot aan de Reformatie. Bekijk in 3D hoe het Domplein veranderde.
Catharijneconvent
Lees over de geschiedenis van het Catharijneconvent: van Agathakapel tot museum, nagebouwd in 3D.
Boerderij de Coehoorn
Tijdens de sloop van de 20e-eeuwse boerderij de Coehoorn vonden archeologen de resten van een imposante 17e-eeuwse voorganger.
Hommelbos: een tuin van landgoed Welgelegen
Het Hommelbos is een overblijfsel van een tuin die aan het eind van de 19e eeuw werd aangelegd op het landgoed Welgelegen.
De Utrechtse stadsverdediging
In 1122 legden de Utrechters een stadsverdediging aan. Het was een enorm karwei dat door de eeuwen heen veel werk, tijd en geld zou vragen.
Catharijnepoort
De Catharijnepoort was de best verdedigbare stadspoort van Utrecht. Utrechters noemden hem ook wel de Hollandse poort.
Bastion Zonnenburg
Keizer Karel V liet vier zeer moderne bastions bouwen om de stad nog beter te kunnen verdedigen. Het bastion is nog vrijwel compleet bewaard.
Jacobitoren
Het oudste deel van de Jacobitoren is gebouwd in de 13e eeuw. Lees hier meer over de toren, het carillon en het uurwerk van de toren van de Jacobikerk.
Geertetoren
De Geertetoren is aan het einde van de 13e eeuw gebouwd. Lees hier over de toren van de Geertekerk en het oudste slingeruurwerk van Nederland.
Koetshuis Amelisweerd
Op landgoed Oud Amelisweerd staat naast het landhuis een bijbehorend koetshuis. Dat koetshuis is rond 1770 gebouwd.
Kerkje van Blauwkapel
Het kerkje Blauwkapel staat in het voormalige dorpje Blauwkapel. De kerk is vermoedelijk gebouwd aan het begin van de 16de eeuw.
Smeetoren
De vierkante Smeetoren uit de 12e eeuw is een van de oudste verdedigingstorens van Utrecht.
Tolsteegpoort
De ommuurde stad Utrecht had aan elke zijde een toegangspoort. De middeleeuwse dubbele Tolsteegpoort was verreweg het meest indrukwekkend.
Weerdpoort
De Weerdpoort was de noordelijke toegang tot de stad en bestond uit een landpoort met ophaalbrug en een waterpoort.
Fort de Gagel
Fort de Gagel werd in 1819 gebouwd als onderdeel van de Nieuwe Hollandse Waterlinie.
Fort Blauwkapel
In 1818 werd in Blauwkapel een bomvrije kazerne gebouwd. Het eeuwenoude dorpje werd opeens een militaire vesting.
Fort aan de Klop
Fort aan de Klop ligt tegen de woonwijk Overvecht aan en is een van de weinige forten met een vrijstaand wachthuis.
De Vier Lunetten
De Vier Lunetten zijn de kleinste van de Utrechtse forten. Ze zijn gebouwd tussen 1822 en 1828.
Nieuwe Hollandse Waterlinie
De gemeente is eigenaar van 8 forten van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. De Utrechtse forten liggen ten oosten van de stad.
Fort De Bilt
Fort De Bilt werd gebouwd tussen 1816 en 1818. Het fort werd tussen 1875 en 1877 uitgebreid met een bomvrije kazerne.
Natuur op de forten
Op de forten van de Waterlinie komt bijzondere natuur voor. Er zijn veel dieren die beschutting zoeken op het terrein van de forten.
Singelroute
In 2020 ging de Utrechtse singel weer open. Een wandelroute vertelt het complete verhaal van de singel van stadsverdediging tot park.