Janskerkhof
Het Janskerkhof is een van de oudste bewoonde plekken van Utrecht. De Romeinen gebruikte het al als weidegrond. Toen het bestuurscollege van Sint-Jan in 1050 werd opgericht en de Janskerk werd gebouwd, kreeg het een belangrijke plaats in middeleeuws Utrecht. In die tijd woonden hier belangrijke geestelijken. Zij behoorden tot de intellectuele bovenlaag van de stad.
Op de afbeelding is het grondgebied van Sint-Jan te zien rond het jaar 1200. In het midden staat de romaanse Janskerk met een gang aan de noordzijde. Links daarvan staat het 12e-eeuwse huis van de voorzitter van Sint-Jan met bijbehorende kapel. Verder naar links zie je nog een laatste overblijfsel van de rivier de Rijn, die toen nog dwars door Utrecht stroomde. Omdat de rivier in 1122 bij Wijk bij Duurstede was afgedamd, stroomde er niet zoveel water door. In de 14e eeuw verdween de Rijn hier helemaal.
Kerkenkruis
In 1039 overleed de Duitse keizer Koenraad II tijdens zijn bezoek aan Utrecht. Zijn hart en ingewanden werden begraven in de Utrechtse Domkerk. Daardoor werd de Domkerk een grafbasiliek van de Duitse keizer. Zijn zoon Hendrik III en bisschop van Utrecht Bernold lieten een kruis van kerken bouwen rond ‘de ziel en de geest’ van de keizer. Het kerkenkruis bestond uit de Pieterskerk (1048), de Paulusabdij (1050), de Janskerk (1051) en de Mariakerk (omstreeks 1090). De Janskerk vormde de noordelijke arm van het kruis. Doordat de Rijn er toen nog voorlangs stroomde, kwam deze kerk iets verder van de Dom te staan.
De Janskerk in 1550
Omstreeks 1550 staat de inmiddels halfgotische Janskerk tussen de huizen waar de geestelijken van Sint-Jan woonden. Links staat het klooster van de franciscanen. Dat werd al aan het eind van de 12e eeuw gesticht bij het huis van de voorzitter van Sint-Jan. Rechts van het klooster staat nog de van oorsprong 12e-eeuwse romaanse Palmitenkapel.
Het Janskerkhof in 1750
Nadat het katholieke geloof door de Reformatie van 1580 was verboden, kwam het grondgebied in eigendom van de stad. Nieuwe straten werden aangelegd en grote vierkante huizen gebouwd. Daar woonden rijke Utrechtse families. De kerk van de franciscanen en de Palmitenkapel werden gesloopt. Een deel van het klooster staat er nog en gebruikt het provinciale bestuur als Statenkamer.
Archeologisch onderzoek
Archeologisch onderzoek vertelt ons meer over de geschiedenis rondom de Janskerk.