Rondom de Janskerk
In 1999 en 2000 vonden archeologen op het Janskerkhof maar liefst 75 graven. Lees meer over de geschiedenis rond de Janskerk.
De Janskerk werd rond 1050 gebouwd van tufsteen, een natuursteen uit het Duitse Eifelgebied. Het was 1 van de 5 kerken in Utrecht, die aan een geestelijke gemeenschap (een kapittel) verbonden was. Van de 5 kerken stond alleen de Janskerk ten noorden van de Rijn. De rivier stroomde in de 11e eeuw nog ter hoogte van de huidige Minrebroederstraat. Het blijft een raadsel waarom de Janskerk hier is gebouwd. Het terrein van de kerk was groot genoeg om het gebouw noordelijker en midden op de zandrug te plaatsen.
Was het een vergissing van de bouwmeester of een bewuste keuze vanwege het zogenaamde kerkenkruis? Dit kruis van kerken is halverwege de 11e eeuw gebouwd rondom de Dom. Het kruis bestaat naast de Janskerk uit de Pieterskerk in het oosten, de Paulusabdij in het zuiden en de Mariakerk in het westen.
Het kapittel
Een kapittel bestond uit een college van geestelijken, kanunniken genaamd. Zij waren verantwoordelijk voor de eredienst in de kerk. De kanunniken kwamen vaak uit de hoogste kringen. Ze konden lezen en schrijven. Ze legden net als monniken de gelofte van kuisheid af, maar niet die van armoede. Vaak hadden ze dan ook een mooi eigen huis op het besloten kapittelterrein. De stedelijke wetgeving gold er niet. Het waren geestelijke vrijstaatjes binnen de stad.
Opgraving Janskerkhof
In 1999 en 2000 vonden archeologen onder het Janskerkhof maar liefst 75 graven en 7 kuilen met menselijke botten. Er lagen overledenen vanaf de stichting van het kapittel tot aan de reformatie in 1580. De graven lagen op slechts 60 centimeter diepte. De 11e- en 12e-eeuwse graven waren het meest opvallend. Ze bestonden uit sarcofagen gemaakt van tufsteen. Men vond ook spijkers en houtfragmenten. Het lijkt erop dat de doden in een houten lijkkist in de sarcofaag lagen.
5 van de 17 sarcofagen moesten worden geruimd. Dit maakte verder onderzoek mogelijk. Dat gold ook voor 58 latere graven, waarin de doden alleen in een houten doodskist waren begraven. Het ging om mannen, vrouwen en kinderen. Vooral het aantal kindergraven was hoog. Maar liefst 25 van de 63 doden waren niet ouder dan 18 jaar geworden. Bijna de helft was zelfs jonger dan 6. De gemiddelde leeftijd van de overledenen op het Janskerkhof was 25 jaar. Dat is in onze ogen verschrikkelijk jong, maar het was voor die tijd vrij normaal. In 1870 was de gemiddelde levensverwachting in Nederland maar 29 jaar. Pas vanaf 1900 begon dit te veranderen.