Rondom de Pieterskerk
Van de Romeinen tot de late middeleeuwen. Lees wie er allemaal woonden rond de Pieterskerk.
Rond de Pieterskerk woonden in de Romeinse tijd al mensen. Dat blijkt uit verschillende archeologische onderzoeken. Zo was er rond het jaar 47 een Romeins legerkamp (castellum) bij het huidige Domplein. Iets later ontstond een kampdorp (vicus) op zo’n 100 meter van de oostelijke poort van het castellum. Een deel van het kampdorp lag ten westen, bij de huidige Lijnmarkt en Boterstraat.
In het kampdorp woonden de vrouwen en kinderen van de Romeinse soldaten. Ook was er van alles te doen. Kroegbazen, handelaren en ambachtslieden boden hun producten en diensten aan. Dat er Romeinen in het kampdorp woonden, blijkt uit vondsten van mooi gedraaid aardewerk. Vaak geïmporteerd uit Frankrijk. Binnenlands handgevormd aardewerk is juist opvallend afwezig.
We weten niet precies hoe het kampdorp eruitzag. Daarvoor zijn de oppervlaktes van de archeologische opgravingen te klein. We hebben dus geen huisplattegronden. Wel is duidelijk dat de kavels van de boerderijen en huizen loodrecht op de Rijn lagen. Het kan zijn dat de huizen meer naar het zuiden lagen en we vooral de achterste delen van de kavels hebben opgegraven.
Twee kindergraven
We weten weinig over het gebied na het vertrek van de Romeinen aan het eind van de 3e eeuw. Uit vondsten blijkt dat er mensen bleven wonen. De belangrijkste vondst deden we in 1982: 3 graven op het Pieterskerkhof uit de eerste helft van de 5e eeuw. 2 graven waren van kinderen van ongeveer 10 en 11 jaar oud. Ze hadden bijzondere grafgiften, zoals glazen kommetjes, kammen, werpbijlen en ijzeren messen. Daarmee zijn ze een van de rijkste Europese kindergraven uit deze periode. Waarschijnlijk woonden de kinderen in het castellum. Misschien woonde er een rijke Frankische groep? Behalve de graven zijn er geen andere sporen uit de vroege middeleeuwen gevonden.
Kapittelkerk
Halverwege de 11e eeuw werd het gebied weer gebruikt. Dit keer door de kerk. De Pieterskerk werd gebouwd. Een Romaanse kruisbasiliek in het midden van het kerkelijke grondgebied, het immuniteitsterrein. De Rijn en sloten bij Achter Sint-Pieter en de Kromme Nieuwegracht vormden de grens van het terrein. Op het gebied woonden kanunikken (geestelijken) in zogeheten claustrale huizen. Dat zijn stadswoningen bestemd voor de geestelijken.
Smeltovens
Tijdens een opgraving in 2006 kwamen er op het Pieterskerkhof 2 bijzondere smeltovens tevoorschijn. Rond de 13e-eeuwse ovens werden bronsresten gevonden. Zo vlak naast de kerk moet dit haast wel voor de klokken in de 2 kerktorens zijn geweest. Vóór de 15e eeuw werden vaker kerkklokken ter plekke gegoten. Dat scheelde een risicovol en zwaar transport. Later werd dit verboden vanwege brandgevaar. Van de bronzen klokken is niets teruggevonden. Bij de wervelstorm van 1674 raakten de torens beschadigd. Kort daarna werden ze gesloopt en verdwenen de klokken.