Archeologisch rapport: Terug naar Themaat

Samenvatting

De polder Themaat ligt ten westen van de rijksweg A2, tussen Maarssenbroek en Vleuten. De afgelopen jaren wordt hier de Haarrijnseplas gegraven voor de winning van klei, veen en zand voor onder andere infrastructurele werken. Het archeologisch wat daar is uitgevoerd heeft enkele bijzondere resultaten opgeleverd. Zo is duidelijk geworden dat het gebied in de loop der eeuwen diverse 'ontginningen' heeft doorgemaakt. De oudste daarvan gaat terug naar de tiende/elfde eeuw toen het gebied als (gemeenschappelijk) hooiland diende. Later vond een meer grootschalige restontginning en herverkaveling plaats, waarna het gebied gebruikt werd als bouwland. Verder lijkt de verkaveling door de eeuwen heen te zijn veranderd als gevolg van verschuivende bezitsverhoudingen.

Het onderzoek heeft ook een boerderijplattegrond uit de dertiende eeuw opgeleverd, waarvan tot nu toe slechts weinig andere voorbeelden bekend zijn. De combinatie met vroeg veertiende-eeuwse baksteenbouw buiten een stedelijke context is eveneens relatief zeldzaam. In tegenstelling tot wat gangbaar is, bevond deze boerderij zij zich niet in het dorp, of op de ontginningsbasis, maar op de grens van droog/nat, hoog/laag, oudland/nieuwland. Het vondstmateriaal uit de diverse bewoningsfasen lijkt te wijzen op een relatieve welstand, die verrassend genoeg grote overeenkomsten vertonen met materiaal uit stedelijke context. Het onderzoek naar het botmateriaal en de botanische resten geeft meer inzicht in een middeleeuwse boerderij in bedrijf en het omringende landschap. De historische bronnen completeren het geheel en laten een glimp zien van een verdwenen wereld.

Rapport bekijken

Basisrapportage Archeologie 29: Terug naar Themaat (pdf, 8,6MB)