Tuynhuis van Kasteel de Haar
Op het terrein van Kasteel de Haar staat het zogenaamde Tuynhuis. Lange tijd dacht men dat dit gebouwtje dateerde uit de jaren 50 of 60 van de vorige eeuw. Daarom had het minder cultuurhistorische waarde dan de andere bijgebouwen op het terrein. In 2020 veranderde dat. Er dook toen een foto op uit 1935. Daarop is te zien dat het Tuynhuis oorspronkelijk een volière was. Het was voor de gemeente aanleiding om gericht onderzoek te doen.
23 bijgebouwen en 22 rijksmonumenten
Kasteel de Haar is misschien wel het grootste en meest luxueuze kasteel van Nederland. Baron Etienne van Zuylen van Nijevelt (1860-1934) liet het vanaf 1892 herbouwen. Het ontwerp kwam van de bekende architect Pierre Cuypers. Op de historische buitenplaats Kasteel de Haar staan maar liefst 23 bijgebouwen. Daarvan zijn er 22 rijksmonument.
Minder waardevol
Het 23e bijgebouwtje is het zogenaamde Tuynhuis. Dit heeft geen monumentenstatus en is altijd wat onderbelicht gebleven. Het staat naast het Châtelet, de privévleugel van de adellijke familie. Het gebouwtje is 20 jaar geleden ingericht als kleine horecagelegenheid met terras. Lange tijd dacht men dat het dateerde uit de jaren 50 of 60 van de vorige eeuw. Het had daarom minder cultuurhistorische waarde dan de andere bijgebouwen. Tot in april 2020. Er werd toen een foto uit 1935 gepubliceerd in een lokaal tijdschrift. Daarop stond het Tuynhuis als vogelverblijf afgebeeld.
Tuin met speelse elementen
Het Tuynhuis staat in het parkgedeelte dat ontworpen is door tuinarchitect Hendrik Copijn. Hij bedacht speelse elementen zoals een doolhof en een fazantenverblijf. In 1896 ontwierp Pierre Cuypers een sierlijke stalen of (giet)ijzeren volière. Dit was een langgerekte kooi met een bakstenen winterverblijf. In dit vogelverblijf werden mogelijk exotische vogels gehouden. Later is het afgebroken.
Volière
De latere volière is het huidige Tuynhuis. Dit werd in 1930 gebouwd door de Haarzuilense ijzersmid Ries van Dijk. Opvallend is het hoge pagode-achtige rieten dak, dat als een toren omhoog loopt. Waarschijnlijk was het zo hoog voor de vogels. Zo konden ze omhoog vliegen en zich verschuilen bij regen, kou en wind. Het is onduidelijk welke vogels precies in de volière gewoond hebben en tot wanneer.
Speelhuisje
In 1965-66 kwamen er plannen om in de volière een speelkamer te maken met eetkamer, garderobe en toilet. Men verving het open raamwerk van de gevels door houten wanden, ramen en twee schuifpuien. Een foto van kort na die verbouwing beschrijft de volière als 'speelhuisje'. Het was waarschijnlijk bedoeld voor de kinderen van de adellijke familie die woonde in het Châtelet ernaast. Ondanks de verbouwingen springt de voormalige volière nog steeds in het oog. Het Tuynhuis heeft een sprookjesachtige uitstraling.