Tivoli aan de Oudegracht

Overal in het middeleeuwse Utrecht klonken de gebeden en gezangen van de geestelijken. Maar sloeg je even verder de straathoek om? Dan hoorde je alweer de geluiden van de bedrijvige stad. Grote kans dat dit ook zo was rond het Regulierenklooster. Deze stond vlakbij de drukke graanmarkt langs de Oudegracht. Tegenwoordig is het bekend als de oude Tivoli aan de Oudegracht.

In 1275 stichtten zakbroeders het klooster. Regulieren die leefden naar de regel van Augustinus, namen het in 1292 over. Direct achter de grachtenpanden stak de ranke romaanse koortoren van de kloosterkerk boven de huizen uit. Het kloosterterrein liep door tot aan de Springweg. Daar stonden verschillende bijgebouwen, waaronder de ziekenzaal. Dit panorama van de stad uit 1570 is een van de oudste afbeeldingen waarop het klooster staat. (Het Utrechts Archief)

Burgerweeshuis

Na de Reformatie van 1580 werd het katholieke geloof min of meer verboden. Daarom verlieten de monniken het kloostercomplex. Twee jaar later verhuisde het Burgerweeshuis van het Sint-Elisabethgasthuis aan de Lange Elisabethstraat naar dit complex aan de Oudegracht.

In de loop der jaren werden de kloostergebouwen aangepast aan hun nieuwe functie. Het was belangrijk dat de meisjes en de jongens goed van elkaar gescheiden bleven. Zo kwamen de jongens via de ingang aan de Oudegracht binnen. De meisjes moesten door de poort aan de Springweg naar het weeshuis. De kerk werd als Weeskerk onderdeel van het nieuwe complex.

Deze reconstructie laat de 18e-eeuwse situatie zien, met aan de onderzijde de Springweg en boven de Oudegracht.

Bank van Lening

In 1719 begon het Burgerweeshuis ook een Bank van Lening. Daarvoor kochten de bestuurders een oud graanpakhuis, dat hier linksonder te zien is. Daar kreeg je in ruil voor een onderpand geld te leen. Wilde je het onderpand weer terug? Dan moest je het geleende bedrag inclusief rente terugbetalen. Lukte dat niet, dan verkochten ze het onderpand aan iemand anders.

In 1864 werd de Weeskerk gesloopt. Tien jaar later werd op een deel van het vrijgekomen terrein de school van het weeshuis gebouwd. Op deze foto uit 1925 is de vorm van het koor nog goed te herkennen. Het bouwdeel rechts is het overgebleven onderste deel van de romaanse toren. (Het Utrechts Archief)

Hulp en contact Erfgoed

Telefoon

14 030

E-mail

erfgoed@utrecht.nl