Sterrenbos

Buiten de singel lag vanaf 1729 een wandelpark in de vorm van een ster: een sterrenbos. Later kwam er bebouwing, zoals een universiteitsgebouw en een hofje waar arme mensen konden wonen.

Aan de westkant van de stad lag een gebied dat in de 18e eeuw Verloren Boomgaard werd genoemd. Op een gedeelte van het terrein liet het stadsbestuur in 1729 een sterrenbos aanleggen. Dat deden ze door bomen te kappen. Het sterrenbos was een barok wandelpark in de vorm van een ster. Met lanen die vanuit het midden naar buiten liepen.

In 1758 besloot men om alle bomen in het bos te kappen en het hout te verkopen. Dit bracht een flinke som geld op. Vervolgens plantte men 600 nieuwe eiken. In 1762 kapte men opnieuw bomen, dit keer om een oefenterrein aan te leggen voor de Utrechtse schutterij.

Vanaf 1770 bouwden rijke burgers tuinhuizen aan de noordkant van het sterrenbos. Die noemden ze 'plaiziertuinen'. Vanaf het midden van de 19e eeuw verbouwden de bewoners deze tuinhuizen en tuinkoepels steeds vaker tot woonhuizen.

Nieuw gebruik

Het oefenterrein bleef tot het eind van de 19e eeuw onbebouwd. Het was dan ook de ideale locatie voor de uitbreiding van de universiteit. Eerst opende in 1893 het Laboratorium voor Anorganische Chemie en Gezondheidsleer. Enkele jaren later kwamen er ook een tramremise en een elektriciteitscentrale in het sterrenbos. Langs de Catharijnesingel kwam in 1909 het Centraal Laboratorium voor het Staatstoezicht op de Volksgezondheid, het huidige RIVM.

Sterrenhof

In de 19e eeuw waren het vooral rijke particulieren en kerkelijke organisaties die zorgden voor woningen voor arme bewoners. De Liefdadige Vereniging van de Heilige Jozef bouwde daarvoor in 1873 een hofje in de tuinen aan de noordkant van het sterrenbos. In het hofje woonden de arme parochianen van de Dominicuskerk aan de Mariaplaats. Er waren 14 beneden- en bovenwoningen. Buiten waren een aantal toiletten en waterpompen voor deze woningen. Een beheerderswoning op de begane grond rechtsvoor had wel een eigen pomp en toilet. Het rijksmonument Sterrenhof is in 2006 verkocht aan particulieren. Die hebben de woningen laten restaureren. De oorspronkelijke indeling is nog grotendeels hetzelfde. Het hofje is een voorbeeld van de 19e eeuwse romantisch-classicistische bouwkunst.


Dit verhaal is onderdeel van de Moreelseroute.

Hulp en contact Erfgoed

Telefoon

14 030

E-mail

erfgoed@utrecht.nl