Salvatorkerk
Rond 700 na Christus bouwde de zendeling en aartsbisschop Willibrord de Salvatorkerk. Dit deed hij binnen de muren van het verlaten Romeinse fort op het huidige Domplein. Het oude Romeinse fort veranderde daardoor in een bisschoppelijke burcht. In 1587 werd de kerk gesloopt. De restanten zijn bewaard gebleven onder de grond van het Domplein. Ook zijn er enkele oude tekeningen en schilderijen. Daardoor is het mogelijk om de verschillende bouwfases van de kerk na te maken.
Rond het jaar 1000 stonden er 3 kerken binnen de muren van de burcht. Van links naar rechts waren dat de 10e-eeuwse Dom, de Heilig Kruiskapel en de 8e-eeuwse Salvatorkerk. Tegenover de Salvatorkerk stond rond deze tijd een bisschoppelijk paleis. We weten niet precies hoe de kerken eruitzagen.
3 poorten van het fort waren in de 10e eeuw of eerder gesloten. De enige ingang tot de burcht was aan de westzijde bij de huidige Servetstraat. Aan de overzijde van de gracht lag de handelsnederzetting Stathe. Ten noorden van de burcht stroomde de Rijn, een belangrijke vaar- en handelsroute in die tijd.
Twee paleizen
Rond 1100 stonden 2 paleizen binnen de muren van de bisschoppelijke burcht. Naast het paleis voor de bisschop werd rond 1100 het keizerlijk paleis Lofen gebouwd. Hierboven is de Salvatorkerk te zien met links van de kerk het bisschoppelijk paleis met de toenmalige Bisschopstoren.
Bisschop Ansfried (995-1010) bouwde in de 10e eeuw het westelijk deel van de Salvatorkerk: de toren rechts, en de middelste deel van de kerk (het middenschip). Over het interieur van toen is niets bekend. Door middel van de buitenkant is het mogelijk om een indruk te geven.
Verbouwing door bisschop Willem (1054-1076)
Halverwege de 11e eeuw werd de Salvatorkerk opnieuw verbouwd. Dit keer onder leiding van bisschop Willem (1054-1076). Hij bouwde aan de oostzijde een transept: het dwarse gedeelte van de kerk. Ook bouwde hij een langkoor met zijkapellen: het gedeelte met het hoofdaltaar. Het westelijke gedeelte werd een verdieping hoger. Dat zie je rechts op de afbeelding.
Salvator wordt Oudmunster
In 1023 werd de nieuwe romaanse Dom gewijd. Deze had bisschop Adelbold gebouwd ten noorden van de Salvatorkerk. Vanaf dat moment werd de Salvatorkerk ook wel Oudmunster genoemd, wat ‘oude kerk’ betekent.
De bisschoppelijke burcht omstreeks 1200
De Dom van Adelbold was opmerkelijk groot. De Salvatorkerk viel daarbij een beetje in het niet. Dat gold ook voor de vroegmiddeleeuwse Heilige Kruiskapel. Deze stond tussen de 2 kerken ingeklemd. De Domkerk was aan de westzijde via galerijen verbonden met het bisschoppelijk paleis en het keizerlijk paleis Lofen. Het bisschoppelijke paleis is het grijze gebouw tegenover Oudmunster. Paleis Lofen ligt ten noorden van het bisschoppelijke paleis.
Om voldoende woonhuizen voor de geestelijken te bouwen, was het oppervlak van de bisschoppelijke burcht halverwege de 11e eeuw vergroot. Die uitbreiding zie je in het donkergroen. De vaak mooie en chique huizen hadden grote tuinen. Soms met een eigen boomgaard.