Nijevelt: een verdwenen kasteel
Kasteel Nijevelt werd gebouwd aan het eind van de 13e eeuw. Het kasteel bestond toen waarschijnlijk uit een bakstenen woontoren op een eiland. Daarna is het meerdere keren verbouwd. Tegenwoordig zijn van Nijevelt alleen nog twee eilandjes over.
Verwoest en herbouwd
De graaf van Holland Willem V verwoestte het kasteel in 1356 na een wekenlange belegering. Kort daarop herbouwde de toenmalige eigenaar Steven van Zuylen van Nijevelt het kasteel. Om het kasteel beter te beschermen liet hij drie extra grachten aanleggen met aarden wallen daartussen. Een akte uit 1400 omschrijft Nijevelt als een ‘open huis’ van de Utrechtse bisschop. Dat betekende dat hij de beschikking over het kasteel kreeg in tijd van oorlog.
Nieuwe woonvleugels en tuinen
In 1579 kocht de Gelderse jonkvrouw Wilhelmina van Haeften het oude kasteel. Waarschijnlijk stond Nijevelt er op dat moment niet erg goed bij. Alleen de binnenste gracht was nog in gebruik. Wilhelmina liet Nijevelt tussen 1580 en 1590 ingrijpend verbouwen. Op de middeleeuwse fundamenten liet zij compleet nieuwe woonvleugels bouwen. Naast het kasteel kwam een moestuin en een mooie siertuin met zeldzame bomen en planten omgeven door sloten.
Verval en sloop
In de 18eeeuw raakte het kasteel in verval. Rond 1713 heeft de toenmalige eigenaar Daniël de Milan Visconti nog wel prachtige tuinontwerpen laten maken. Hij liet deze echter nooit uitvoeren. Rond 1800 is Nijevelt gesloopt.
Een houten sluis
In 2022 heeft de gemeente de kasteeltuin uit de 17e eeuw in ere hersteld. Bij het uitgraven van de sloten vonden archeologen een houten sluis, precies op het punt waar één van de sloten rond de tuin aansloot op de binnenste kasteelgracht. Waarschijnlijk diende de sluis om het waterpeil in deze gracht hoog te kunnen houden. Nadat de archeologen de planken en balken van de sluis hadden onderzocht zijn deze voorzichtig in een metersdiepe kuil onder de nieuwe sloot herbegraven. Zo blijft de sluis bewaard en kunnen toekomstige archeologen het hout met nieuwe technieken nog beter onderzoeken.
