Slachthuis aan de Amsterdamsestraatweg

Bij oudere inwoners van Utrecht en Zuilen zal het slachthuis aan de Amsterdamsestraatweg nog herinneringen oproepen. Tegenwoordig zijn van dit grote complex alleen nog drie gebouwen over. In een daarvan zit het wijkservicecentrum. 

Het slachten van vee gebeurde onder gemeentelijk toezicht, maar de slachters zelf waren particuliere slagers. Het slachten en verkopen van vlees gebeurde al sinds de Middeleeuwen onder toezicht. Zo stond in de binnenstad van Utrecht het grote Vleeshuis aan de Voorstraat en het Kleine Vleeshuis aan de Lange Nieuwstraat. Ook straten in de buurt als Slachtstraat en Kalverstraat verwijzen naar dit verleden. 

Maar in de 19e eeuw kwamen er collectieve slachthuizen, het liefste buiten de bebouwing. Dat kwam door de toenemende kennis over hygiëne en ziekten en door de klachten over de stank en het lawaai. In Utrecht kwam het collectieve slachthuis in 1901 aan de Amsterdamsestraatweg. Dat was een plek die toen nog niet bebouwd was, maar dat zou niet lang meer duren.

Aan de Amsterdamsestraatweg lagen drie villa-achtige gebouwen. Het linker gebouw was voor de wagenmeester en de machinist. Het middelste gebouw functioneerde als administratiegebouw. En rechts stond de directeurswoning. Deze gebouwen waren verbonden door hekken, zoals ook het gehele terrein afgesloten was, want publiek mocht er niet komen. Voor wie slachtafval wilde kopen, was er aan het Ondiep Zuidzijde een speciaal verkooppunt in de muur. 

Op het terrein lagen de andere gebouwen, zoals de stallen en slachthuizen voor de verschillende soorten slacht (rundvee, varkens, paarden en ziek vee), een darmwasserij, een mestlokaal, wagenremises en een ijsfabriekje die de slagers in de stad voorzag van ijs voor hun ijskasten. De belangrijkste gebouwen waren centraal gelegen: het (aparte) varkens- en het runderslachthuis, de uitsnijruimten en koelhuizen, maar ook de machinekamer met een hoge schoorsteen en de karakteristieke watertoren.

Het geheel vormde een bijzonder complex, zeker ook vanwege de architectuur van de gebouwen. In de loop der jaren waren er wel een paar veranderingen, ook door nieuwe regelgeving. Zoals de betegeling van alle interieurs in de jaren twintig. Maar het complex bleef altijd heel herkenbaar.

In 1988 verhuisde het slachthuis naar Nieuwegein. Het terrein aan de Amsterdamsestraatweg kwam vrij voor woningbouw. Met uitzondering van de drie gebouwen aan de Amsterdamsestraatweg, is alles gesloopt. Ook de nieuwe naam, ‘de Plantage’, heeft niets met het verleden meer te maken. 

Hulp en contact – Erfgoed

Telefoon

14 030

E-mail

erfgoed@utrecht.nl