Academisch ziekenhuis

In 1872 kwam een universitair ziekenhuis aan de Catharijnesingel. Er kwamen steeds meer gebouwen bij. Inmiddels zijn die gesloopt of omgebouwd naar woningen.

De Utrechtse Universiteit kreeg in 1815 bij koninklijk besluit de opdracht een academisch gasthuis op te richten om studenten geneeskunde onderwijs te geven. Eerst werd het ondergebracht in het bestaande Apostelgasthuis aan de Lange Jufferstraat. Tot de gemeente een nieuwe locatie vond aan de Catharijnesingel. Deze locatie was ideaal vlakbij de zuidelijke binnenstad, ‘waar de meeste behoeftigen woonden’. In 1872 opende het Algemeen Ziekenhuis voor ziekenzorg en universitair medisch onderwijs.

De opzet van het Algemeen Ziekenhuis was zuiver symmetrisch, met ziekenzalen gelegen aan gangen. Deze rationele opzet paste goed bij de principes van de ziekenzorg: orde, reinheid, rust, (zelf)beheersing en gezag voor de medische wetenschap. Het ziekenhuis bood ruimte aan 260 zieken. Mannen en vrouwen lagen op gescheiden zalen. Omdat ventilatie belangrijk was, waren de ziekenzalen meer dan 5 meter hoog. Ook waren er ruimtes voor onderzoek, collegezalen en een polikliniek.

Ook het Rijk bouwde enkele jaren later een aantal klinieken. Bijvoorbeeld de Kliniek voor Heelkunde, een vrouwenkliniek en de Kliniek voor Neurologie en Psychiatrie. In 1892 kwam er een officiële verpleegstersopleiding. In 1905 opende ook het Zusterhuis. De 100 verpleegsters ‘rusten hier uit’ in een gezamenlijke salon ‘met een keur van boeken en tijdschriften’. Ze aten in de eetkamer en hadden ieder een eigen slaapkamertje.

In 1925 gingen de gemeentelijke en universitaire klinieken samen onder de naam Stads- en Academisch Ziekenhuis Utrecht. Later werd dit het Academisch Ziekenhuis Utrecht, bekend als het AZU. Het aantal nieuwe klinieken breidde flink uit. Er kwam zelfs een eerste klassepaviljoen met eenpersoonskamers. Het terrein raakte volgebouwd met 24 gebouwen. In 1989 vertrok het AZU naar de Uithof, het huidige Utrecht Science Park. Het hoofdgebouw, het Zusterhuis en de Kliniek voor Neurologie en Psychiatrie werden verbouwd tot woningen.