Archeologisch rapport: Wegens wateroverlast

De Balije II: wachttorens, rivierdynamiek en Romeinse infrastructuur in een rivierbocht van de Heldammer Stroom (LR 39)

In opdracht van Projectbureau Leidsche Rijn van de gemeente Utrecht is verkennend archeologisch en definitief archeologisch onderzoek uitgevoerd in het bouwplan 'De Balije' in De Meern door medewerkers van Cultuurhistorie van de gemeente Utrecht. Het veldonderzoek heeft plaatsgevonden tussen 17 maart en 7 oktober 2003.

Het onderzoek heeft zich geconcentreerd op 8 vondstlocaties. In de eerste plaats zijn 2 Romeinse wachttorenlocaties uit het midden van de eerste eeuw onderzocht, die logistiek en administratief zijn onderscheiden in wachttorenterrein-oost en wachttorenterrein-west. Ten westen van de wachttorenterreinen is een deel van de limesweg met bijbehorende oeververzwaring onderzocht, welke is aangemerkt als de derde vondstlocatie. Tijdens dit onderzoek zijn onverwacht de restanten van een Romeins schip (De Meern 4) aangetroffen; de vierde vondstlocatie.

De overige vondstlocaties lage voornamelijk ten westen en zuiden van boerderij 'De Balije'. Het betreft de in het achterland van de limes gelegen vindplaats Balije II-Viscontilaan, die beschouwd mag worden als de zuidoostelijke uitloper van de tussen 1997en 2002 onderzochte nederzetting Balije I. Het onderdeel Balije II-Viscontilaan wordt beschouwd als vijfde vondstlocatie. De zesde vondstlocatie concentreerde zich rond de gebouwen van het boerenbedrijf 'De Balije' en omvatte de middeleeuwse sporen geassocieerd met de voorgangers van het huidige boerenerf. Een doorsnede door de loop van 2 verlande crevasse-insnijdingen (crevasse 3 en 5) ten westen van de boerderij, bekend uit eerder archeologisch onderzoek, is aangemerkt als zevende vondstlocatie. De achtste en laatste vondstlocatie bevond zich eveneens ten westen van boerderij de Balije en behelsde de rivierafzettingen.

Het onderzoek heeft bijgedragen aan nieuwe inzichten in de wijze waarop het grensgebied door het Romeinse gezag werd gecontroleerd. Daarnaast leverde het nieuwe gegevens op over de beeldvorming van de ontwikkeling van de Romeinse infrastructuur en watermanagement op in De Balije.

Basisrapportage 11 'Wegens wateroverlast' (pdf, 16,4Mb)